Cuma Hutbesi: TİCARET HAYATININ BEREKETİ İŞ AHLAKI.

TİCARET HAYATININ BEREKETİ: İŞ AHLAKI

Muhterem Müslümanlar!

İnsanoğlu, kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin nafakasını temin etmek için rızkını arar. Bu gayeyle her bir insan, Yüce Rabbimizin koyduğu sünnetullâha uygun olarak farklı işler yapar. Kimi işçi, kimi işveren, kimi memur, kimi de amir olarak çalışır. Dünya hayatındaki bu zorunlu görev paylaşımında nice hikmetler vardır. Nitekim Yüce Allah, “Rabbinin rahmetini onlar mı bölüştürüyorlar? Dünya hayatında onların geçimliklerini aralarında biz paylaştırdık. Birbirlerine iş gördürmeleri için kimini ötekine derecelerle üstün kıldık. Rabbinin rahmeti onların biriktirdikleri şeylerden daha hayırlıdır”[1] buyurmaktadır.

Aziz Müminler!

Maddî durumu, makam ve vazifesi ne olursa olsun, insanlar bir tarağın dişleri gibi eşittir. Kul olarak hiç kimsenin diğerinden bir ayrıcalığı veya üstünlüğü yoktur. İş hayatındaki ast-üst ilişkisi Cenâb-ı Hakkın katında insana özel bir konum kazandırmaz. Allah’ın huzurunda insanı değerli kılan ancak imanı, ibadeti, ahlakı ve takvasıdır. Peygamberimiz (s.a.s) bir hadis-i şeriflerinde bizleri şöyle uyarmaktadır: “Allah sizin suretlerinize ve mallarınıza bakmaz, ancak kalplerinize ve amellerinize bakar.”[2]

Kıymetli Müslümanlar!

Bir kimseye iş temin etmek, rızkını helal yoldan kazanmasına ve ailesini geçindirmesine yardımcı olmak büyük iyiliktir. Ancak bu aynı zamanda karşılıklı hak ve sorumlulukları da beraberinde getirir. Bu sorumluluklara riayet edilip karşılıklı haklar gözetildiğinde hem Allah’ın rızası kazanılacak hem de toplum barış ve refah içinde yaşayacaktır.

Resûlullah (s.a.s), işçi ile işveren, amir ile memur arasındaki bağı “kardeşlik ilişkisi” olarak vasıflandırmıştır. Kardeşler arasındaki ilişkide ise sevgi ve saygı, şefkat ve merhamet, dayanışma ve yardımlaşma esastır.

Allah Resûlü’nün uyarılarını dikkate alan bir işveren, işçisinin haklarını gözetir. Ona huzurlu bir iş ortamı sağlar. İbadet ve dinlenme gibi ihtiyaçları için gerekli imkânları sunar. Hak ettiği ücreti vaktinde öder. Takatinin üzerinde işler yükleyerek onu yıpratmaz. Sağlığını ve hayatını tehlikeye atmaz. İş güvenliğine yönelik bütün tedbirleri alır. İşçisini emanet olarak görür ve onun hakkında Allah’a karşı sorumlu olduğunu bilerek hareket eder. İşçisiyle kardeşçe, insaflı, sıcak ve samimi bir ilişki kurar. Sosyal haklardan mahrum, mağdur ve kayıtsız işçi çalıştırmaz.

Muhterem Müminler!

İş hayatının işçiye de yüklediği sorumluluklar vardır. Mümin, Peygamberimizin tavsiyesine uygun olarak işini sağlam yapar. Çalıştığı mekânı, eşya ve malzemeleri kendi malı gibi korur. İşyerinin imkânlarını şahsi ihtiyaçları için kullanmaz. Verimli ve kaliteli bir iş çıkarmadığında bunun haksız kazanç elde etmesine sebep olacağını bilir.

Kamu görevi yürüten kimse de bu hizmeti milletimizin bir emaneti olarak görmelidir. Her hayırlı işin sevabı olduğu gibi, her ihmal ve hatanın da kul ve kamu hakkı doğuracağını asla unutmamalıdır.

Aziz Müslümanlar!

Yüce Rabbimiz Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır: “Andolsun, insanı biz yarattık ve nefsinin ona verdiği vesveseyi de biz biliriz. Çünkü biz ona şah damarından daha yakınız. Üstelik biri insanın sağ tarafında, biri sol tarafında oturmuş iki melek de onun yaptıklarını yazmaktadır.”[3]

Rabbimizin bu uyarısı gereği, hayatımızın her alanında olduğu gibi, iş dünyamızda da kulluk bilincine ihtiyacımız vardır. Hepimiz helalinden üretip helal yoldan kazanmaya gayret edelim. Sanat ve zanaat erbabı olarak çırağımıza, kalfamıza, ustamıza sadece meslek öğretmekle kalmayalım. Aynı zamanda erdemi, dürüstlüğü, sadakati, alın terinin ve helal kazancın değerini de öğretelim. Tevazu ve güzel ahlak aşılayalım. Böylece İslâm kardeşliğini ve nebevî hikmete dayalı iş ahlakını nesillerimize aktarmış olalım.

Hutbemi bir kutsî hadis ile bitiriyorum: “Yüce Allah şöyle buyurur: ‘Kıyamet gününde karşısına bir hasım olarak dikileceğim üç çeşit insan vardır: Bunların birincisi, benim ismimi kullanarak söz verip sözünde durmayan kimse, diğeri hür bir insanı köle diye satıp parasını yiyen kimse, üçüncüsü ise bir işçiyi istihdam edip ondan verim aldığı halde ücretini vermeyen kimsedir.’”[4]

La baraka de la vie commerciale_le noble comportement professionnel

Chers Musulmans !

L’être humain cherche sa subsistance pour satisfaire ses besoins et les besoins de ceux dont il à la charge. Pour cet objectif, tout être humain travaille dans des activités conformes à la Sounnatoullah établit par Notre Noble Seigneur (swt). Certains sont salariés, d’autres entrepreneurs, d’autres fonctionnaires et d’autres donneurs d’ordres. Il y a de nombreuses sagesses dans ce partage obligatoire des tâches de la vie sur terre. D’ailleurs, Allah Ta’âla dit à ce sujet “Est-ce eux qui distribuent la miséricorde de ton Seigneur? C’est Nous qui avons réparti entre eux leur subsistance dans la vie présente et qui les avons élevés en grades les uns sur les autres, afin que les uns prennent les autres à leur service. La miséricorde de ton Seigneur vaut mieux, cependant, que ce qu’ils amassent.”

Nobles Croyants !

Peu importe sa situation de richesse, son statut ou sa mission, les êtres humains sont comme les dents d’un peigne. En tant que serviteur, personne n’a de privilège ou de supériorité vis à vis d’un autre. Le grade dans le monde professionel ne confère pas de statut spécifique auprès d’Allah (azza wa jal). Auprès d’Allah (swt) c’est la foi, les actes d’adoration; son noble comportement et sa piété qui confère une valeur à l’être humain. Dans un de ses hadith Notre Prophète (sav) nous avertit en disant “Allah ne prend pas en considération vos silhouettes ou vos biens, Il ne considère que vos coeurs et vos actes”.

Chers Musulmans !

Donner un travail à quelqu’un et l’aider d’une part à gagner sa subsistance de manière halal et d’autre part à pourvoir aux besoins de sa famille est une grande bonté. Mais, ceci entraine l’établissement de droits et devoirs mutuels et réciproques. Lorsque les droits de chacun sont préservés en étant attentif aux responsabilités de chacun, la satisfaction d’Allah Ta’âla est gagnée et la société vit dans la paix et la prospérité.

L’Envoyé d’Allah (sav) a qualifié de relations fraternelles la relation entre l’employeurs et  l’employés et entre le subordonné et le supérieur. La relation fraternelle repose quant à elle essentiellement sur l’amour et le respect, sur l’affection et la compassion et sur l’entraide et la solidarité.  

Un employeur qui tient compte des avertissements de l’Envoyé d’Allah (sav) est attentif aux droits de ses employés. Il leur assure un environnement de travail paisible. Il leur propose des opportunités pour satisfaire leurs besoins d’adoration et de repos. Il les rétribut à temps et correctement. Il ne leur nuit pas en leur donnant des charges qu’ils ne peuvent pas supporter. Il ne met pas en danger leur santé et leur vie. Il prend toutes les précautions concernant les conditions de sécurité. Il voit son employé comme une amana et il se comporte vis à vis de lui en sachant qu’il a des responsabilités vis à vis d’Allah (azza wa jal). Il établit envers lui des relations basées sur la fraternité, la retenue, l’affection et la sincérité. Il n’emploie pas d’employés victimes, privés de droits sociaux, et non déclarés.

Chers Croyants !

L’employé à également des responsabilités dans le monde du travail. Le croyant, conformément au conseil de Notre Prophète (sav) fait son travail correctement. Il protège son lieu de travail, les outils et les éléments comme sa propre propriété. Il n’utilise pas les moyens professionels mis à sa disposition pour ses propres besoins. Il sait que s’il ne produit pas un travail efficace et de qualité, cela peut être la cause de gains indus.

Les personnes qui ont des missions de service public doivent savoir que ces services sont une amanâ du public. Ils ne doivent jamais oublier que tout comme chaque bonne action a une récompense, chaque négligence ou erreur peut entraîner une dette au serviteur ou une dette à la collectivité.

Nobles Musulmans !

Notre Seigneur Le Très Haut dit dans l’Al Kur’an Al Karîm “Nous avons effectivement créé l’homme et Nous savons ce que son âme lui suggère et Nous sommes plus près de lui que sa veine jugulaire, quand les deux recueillants, assis à droite et à gauche, recueillent”

Conformément à cet avertisemment de Notre Seigneur, nous avons besoin dans notre monde professionel comme dans tous les domaines de notre vie, de la conscience de servitude. Faisons des efforts pour que nous produisions tous du halal en suivant des voies halal de subsistance. En tant que possesseur d’un art ou d’une expertise, ne transmettons pas uniquement à nos apprentis, nos ouvriers et nos maitres, un métier. Mais en même temps, apprenons leur la vertu, la droiture, la fidélité, et la valeur de la sueur du front et du gain halal. Transmettons leur l’humilité et le noble comportement. De cette manière, nous aurons transmis aux générations futures, le noble caractère professionel basé sur la fraternité islamique et la sagesse prophétique.

Je termine ce prêche par le hadith Qoudsi suivant “ Allah Le Trés Haut ordonne : Le jour du jugement il y a 3 types de personnes en face desquelles je vais me dresser en étant hostile: Le premier c’est celui qui jure en utilisant mon nom mais qui ne tient pas sa parole, le second c’est celui qui vend un homme libre en le faisant passer pour un esclave et qui dépense l’argent gagné, le troisème, c’est l’employeur qui recrute un employé, qui ne le paye pas alors que celui-ci lui apporte un profit”